Başarısız Kanal Tedavisi Nasıl Anlaşılır?
Başarısız Kanal Tedavisi
Kanal tedavisi, dişin iç kısmındaki enfekte dokuların temizlenerek dişin yeniden işlev kazanmasını amaçlayan etkili bir yöntem olsa da, her zaman istenen sonucu vermeyebilir. Hem tedavi sürecinde oluşabilecek eksiklikler hem de hastanın tedavi sonrası bakımına yeterince özen göstermemesi gibi nedenler başarısızlıkla sonuçlanabilir. Bazı durumlarda şikâyetler oldukça hafif seyredebilirken, kimi zaman farklı belirtiler tedavinin başarısız olduğunu açıkça ortaya koyar.
Başarısız Kanal Tedavisi Nasıl Anlaşılır? Belirtileri Nelerdir?
Başarısız kanal tedavisi nasıl anlaşılır?
Kanal tedavisi, dişin içindeki enfekte dokuların temizlenerek tekrar işlevsel hale getirilmesi işlemidir. Bu tedavi eşliğinde genellikle oldukça başarılı sonuçlar elde edilse de bazı durumlarda ve çeşitli nedenlerle istenilen iyileşme sağlanamaz. Peki, başarısız kanal tedavisi nasıl anlaşılır? Diş hekimi olarak hastalarımızdan sıkça duyduğumuz bazı şikâyetler, bize bu konuda oldukça net ipuçları veriyor. Şimdi başarısız kanal tedavisi belirtileri ve muhtemel sonuçlarını detaylıca ele alalım.
Başarısız kanal tedavisi belirtileri
Kanal tedavisinden sonra her şeyin yolunda gittiğini varsaymak kolay olmakla birlikte sonucun her zaman arzulandığı şekilde olacağını söylemek zordur. Hem diş hekiminin tedaviyi başarılı bir şekilde gerçekleştirememesi hem de kişinin tedavi sonrası diş bakımı yetersizliğine bağlı olarak bazen olumsuz durumlarla karşılaşılmaktadır. Başarısız kanal tedavisi belirtileri arasında bazen çok hafif şikâyetler olabilir. Bununla birlikte çok farklı belirtiler de tedavinin başarısız olduğunu anlamanıza yardımcı olur. Başarısız kanal tedavisi ile ilişkili aşağıda aktardığımız hususlar sizin için de aydınlatıcı olacaktır.
Geçmeyen veya artan diş ağrısı
Tedaviden sonra her zaman ağrı hissedilmez. Bununla birlikte anestezik maddenin etkisi geçtikten sonra ağrı hissetmeniz de gayet normal. Ama bu ağrı birkaç gün geçmesine rağmen hala devam ediyorsa ya da zamanla daha da şiddetleniyorsa işler yolunda gitmiyor demektir. Özellikle zonklayıcı ve geceleri artan ağrılar hastalarımızda en çok karşılaştığımız uyarı işaretlerinden biridir. Bu durum, diş kanalının içinde hala bakteri kaldığını ya da dişin yeniden enfekte olduğunu gösterir.
Şişlik, apse ve iltihaplı akıntı
Eğer tedavi edilen dişin çevresinde ya da diş etinde şişlik varsa hatta zaman zaman dişin etrafından iltihaplı bir sıvı akıyorsa bu durum enfeksiyonun geçmediğine işaret eder. Klinik pratiğimizde bu tür şikâyetlerle gelen hastalarda çoğu zaman yeni bir apse oluştuğu görülür. Özellikle hastanın diş için antibiyotik kullandığı durumda bile geçmeyen şişlik söz konusu ise farklı bir tedavi yöntemi uygulanmalıdır.
Sıcak-soğuk hassasiyeti
Aslında kanal tedavisinde dişin içindeki sinir dokusu alındığı için bu dişte sıcağa ya da soğuğa karşı hassasiyet söz konusu olmaz. Ama eğer bir hasta soğuk su içtiğinde o dişinde bir hassasiyet oluyorsa bu durum kanal tedavisinin eksik yapıldığını veya dişte çatlak olduğunu düşündürür. Bu, oldukça önemli bir uyarı işaretidir. Kanal tedavisi yenilenmeli ve hasarlı diş onarılmalıdır.
Diş renginde değişim ve kötü koku
Dişin kanal tedavisinden sonra zamanla gri renge ya da siyaha dönmesi içindeki yapıların çürümeye başladığını gösterir. Aynı şekilde ağızda sürekli kötü tat veya kötü koku hissedilmesi de enfeksiyonun hala aktif olduğuna işarettir. Bu tarz şikayetlerin özellikle estetik açıdan önemli olan ön dişlerde söz konusu olması psikolojik açıdan oldukça rahatsız edici bir durumdur.
Çiğneme sırasında hassasiyet
Tedavi edilen dişin üzerine basıldığında veya çiğneme sırasında ağrı hissetmeniz halinde kanal tedavinizin başarısız olduğunu düşünebilirsiniz. Özellikle sert gıdalarda bu hassasiyeti daha çok hissedersiniz. Bu tür durumlar ihmal edilmemeli ve detaylı bir panoramik veya 3D görüntüleme ile kök ucundaki hasarlar dikkatle incelenmelidir.
Sinüs ve burun problemleri
Üst çenedeki dişlerde, başarısız bir kanal tedavisi bazen sinüs boşluklarına kadar enfeksiyonun yayılmasına neden olabilir. Tek taraflı burun tıkanıklığı, geniz akıntısı ya da sinüslerde dolgunluk hissi gibi belirtiler de söz konusu olabilir. Hatta bazı hastalar kulak burun boğaz doktoruna giderken asıl kaynağın dişte olduğunu çok sonra fark eder.
Kanal tedavisi başarısız olursa ne olur?
Başarısız bir kanal tedavisi sadece dişi etkilemekle kalmaz. Zamanında fark edilmezse daha büyük sorunlara yol açabilir. Bu nedenle erken tanı çok önemlidir.
Enfeksiyon yayılımı ve diğer dişleri etkilemesi
Eğer kanal tedavisi tam olarak başarılı olmadıysa içeride kalan bakteriler sadece o dişle sınırlı kalmaz. Bakteriler, çevredeki dokulara hatta diğer dişlere kadar yayılabilir. Bu durum, özellikle çene kemiği içinde yayılan enfeksiyonlarda ciddi kemik kayıplarına yol açabilir. Ayrıca bağışıklık sistemi zayıf bireylerde enfeksiyonun sistemik etkileri bile olabilir. Amerikan Endodontistler Derneği, ihmal edilen enfekte dişlerin %14’ünün komşu diş kaybına yol açabileceğini bildirmektedir.
Dişin kaybı veya sinüs bölgesine yayılım
Tedavi başarısız olursa dişi kurtarmak her zaman mümkün olmayabilir. Diş, çekilmek zorunda kalınabilir. Özellikle üst arka bölgelerdeki dişlerde, enfeksiyon sinüs boşluklarına yayılırsa bu hem diş hekimi hem de kulak burun boğaz uzmanı müdahalesini gerektiren bir tabloya dönüşebilir. O yüzden şikayetler hafif bile olsa ciddiye alınmalıdır.
Başarısız kanal tedavisinin nedenleri
Bir kanal tedavisi başarısız olduysa bu durumun arkasında genellikle teknik veya biyolojik hatalar ya da zamanlama hataları vardır. Doğru teşhis ve uygun teknikle bu riskler büyük oranda azaltılabilir.
Eksik temizlik veya kanalın atlanması
Kanal sistemi bazen oldukça karmaşık olabilir. Bazı dişlerde ek kanallar ya da dar ve eğri kökler olabilir. Eğer bu kanallar fark edilmez ve temizlenmezse bakteriler o bölgede yaşamaya devam eder. Özellikle mikroskop kullanmadan yapılan tedavilerde bu durum daha sık görülür. Avedent Ağız ve Diş Sağlığı Polikliniğinin uzman diş hekimleri tarafından lazer destekli kök kanal dezenfeksiyonu uygulanarak bu risk minimuma indirilir.
Kanal dolgusunun yetersiz yapılması
Kanalın doğru şekilde doldurulmaması yani kökün ucuna kadar sızdırmaz şekilde kapatılmaması enfeksiyonun yeniden başlamasına neden olur. Yetersiz dolgu, kök ucunda boşluk kalmasına yol açar ve bu alan bakteriler için adeta bir yaşam alanına dönüşür.
Kuron uygulamasının gecikmesi
Kanal tedavisi sonrası diş zayıflar. Eğer üstüne hızlıca kuron (kaplama) yapılmazsa çatlaklar oluşabilir ya da mikro sızıntılar başlayabilir. Genellikle kanal tedavisinden sonraki 1-2 hafta içinde kuron işlemini tamamlanması gerekir. Çünkü diş kaplaması ne kadar gecikilirse yeniden enfeksiyon riski o kadar artar.
Tükürük kontaminasyonu ve sızıntı
Tedavi sırasında dişin içine tükürük temas ederse bu, mikrobiyal bulaşma anlamına gelir. Yani ağzımızda bulunan bakteriler, işlem yapılan dişe ulaşarak tekrar enfeksiyona yol açabilir. Bu yüzden tedavi esnasında mutlaka rubber dam (lastik örtü) kullanılır. Aynı şekilde, yapılan dolgunun zamanla kenarlarından sızdırmaması da çok önemlidir. Bu küçük gibi görünen detaylar, uzun vadede tedavinin başarısını doğrudan etkiler.
Yanlış kanal tedavisi sonuçları
Yanlış uygulanan bir kanal tedavisi, sadece dişi değil çevresindeki dokuları da etkiler. Bu yüzden doğru teşhis ve doğru teknik en kritik noktalardan biridir. Yanlış kanal tedavisi sonuçları arasında aşağıdaki problemlere rastlamak mümkündür.
Diş kaybı (diş çekimi zorunluluğu)
Eğer enfeksiyon ilerler ve dişin kökleri ciddi şekilde zarar görürse diş artık tedaviyle kurtarılamayacak hale gelir. Bu durumda diş çekimi kaçınılmaz olur. Maalesef bazı hastalar kanal tedavisi sonrası uzun süre kontrole gelmedikleri için dişin çekilmesi gibi istenmeyen sonuçlarla karşılaşabilmektedir.
Enfeksiyon yayılımı, sinüs ve kemik etkilenmesi
Tedavi başarısız olduğunda enfeksiyon sadece dişle sınırlı kalmaz. Özellikle üst çene dişlerinde sinüs boşluğuna, alt çene dişlerinde ise çene kemiğine yayılabilir. Bu da ciddi kemik erimesi ya da kronik sinüzit gibi durumlara yol açabilir. İlerlemiş vakalarda sistemik enfeksiyon riski de söz konusu olabilir.
Başarısız kanal tedavisi nasıl düzeltilir?
Başarısız bir kanal tedavisi her zaman dişin kaybedileceği anlamına gelmez. Erken müdahale ile diş çoğu zaman kurtarılabilir.
Yeniden kanal tedavisi (retreatment)
Retreatment, yani kanal tedavisinin yeniden yapılması en yaygın çözümdür. Önceki dolgu malzemeleri çıkarılır, kanallar yeniden temizlenip şekillendirilir ve daha iyi bir şekilde doldurulur. Mikroskop kullanarak başarı oranını ciddi şekilde artırılır.
Apikal cerrahi (Apikal rezeksiyon)
Eğer yeniden kanal tedavisi ile başarı sağlanamazsa kök ucuna yönelik küçük bir cerrahi müdahale yapılabilir. Bu işleme apikal rezeksiyon ya da apikotomi denir. Kök ucundaki enfekte doku çıkarılır, kalan sağlıklı kısım temizlenerek kapatılır. Özellikle tek bir kökte sorun varsa oldukça başarılıdır.
Diş çekimi ve implant diş ve köprü seçenekleri
Eğer diş kurtarılamayacak durumdaysa çekim sonrası alternatifler gündeme gelir. En yaygın çözüm implanttır. İmplant, doğal diş gibi estetik ve sağlam bir yapı sunar. Alternatif olarak köprü uygulamaları da düşünülebilir. Dişin konumuna, çevre dişlerin durumuna ve kemik yapısına göre en uygun çözüm tercih edilmelidir.
Başarısız kanal tedavisinden sonra diş bakımı
Tedavi tekrarlandıysa veya apikal cerrahi yapıldıysa ağız hijyenine ekstra özen gösterilmelidir. Günlük diş fırçalama ve diş ipi kullanımına mutlaka devam edilmelidir. Ayrıca ilk 2 hafta boyunca sert yiyeceklerden uzak durulmalı ve kontroller aksatılmamalıdır. Başarılı bir iyileşme için düzenli kontrol şarttır.
Kanal tedavisi yapılan diş koku yapar mı?
Normalde kanal tedavisi başarılıysa koku yapmaz. Ama içeride enfekte doku kaldıysa ya da kanal dolgusunda sızdırma varsa bu durumda ağızda kötü koku olabilir. Özellikle sabahları ağızda kötü tatla uyanan hastalarda sıklıkla bu tür sorunlara rastlanır. Bu koku genelde ihmal edilen bir enfeksiyonun habercisidir.
Sık Sorulan Sorular
Evet, özellikle ilk 2-3 gün boyunca kanal tedavisi sonrası ağrı ve hassasiyet olabilir. Ancak ağrı giderek artıyorsa ya da birkaç haftayı geçmesine rağmen devam ediyorsa mutlaka kontrol edilmelidir. Bu, başarısız tedavinin erken habercisi olabilir.
Evet yapılabilir. Retreatment yani yeniden kanal tedavisi, başarılı bir şekilde uygulanabilir. Özellikle mikroskop ve dijital görüntüleme kullanılan kliniklerde bu işlemin başarı oranı oldukça yüksektir.
Nadir de olsa böyle durumlar olabilir. Eğer fark edilmezse enfekte olan diş tedavi edilmediği için problem devam eder. Yanlış dişe uygulanan tedavi, o dişte de sorun yaratabilir. Bu nedenle her işlemden önce detaylı radyolojik değerlendirme yapmak çok önemlidir.
Apikal cerrahi sonrası diş, uygun bakım ve düzenli kontrollerle uzun yıllar kullanılabilir. Yapılan çalışmalarda 10 yıl ve üzeri başarı oranı %70-85 civarındadır. Özellikle kanal tedavisi sonrası yapılan apikal cerrahilerde, enfeksiyonun tekrarlamaması için ağız hijyeni ve kontroller oldukça kritiktir.
Detaylı bilgi için Avedent Ağız ve Diş Sağlığı Polikliniği ile iletişime geçebilirsiniz.
